Polska od początku trwania tzw Zimnej Wojny była jej nieodłączną częścią. Na początku lat 50tych Jako satelita Związku Radzieckeigo niemal przylegający do Żelaznej Kurtyny był poligonem rozgrywek między głównymi graczami konfliktu. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone zdawały sobie sprawę z antykomunistycznych nastrojów jakie panowały w Polsce tamtych lat co sprzyjało nasileniu ich działań na tym obszarze. Oczywiście nie chodzi tu o czołgi i pancerniki tylko starcia szpiegów, obrót informacji czy wymiana technologii. Taki klimat idealnie pasował do przełożenia na ekran, szczególnie w okresie kiedy rozwijała się format telewizyjnych seriali. Zimnowojennym konfliktem zainteresowali się nawet twórcy serialu o Supermanie produkowanym w latach 1952-1958 roku w który mieli okazję wpleść polski wątek.
Kadr z czołówki serialu
W piątym odcinku serii Adventures of Superman pt. Monkey Mystery (pierwsza emisja 17 października 1952 roku), Superman i Lois muszą powstrzymać komunistycznego agenta Harolda Crane'a (Harry Lewis), przed przechwyceniem tajnej formuły, która może być kluczowa przy obronie przeciwatomowej. W głównych bohaterów wcielił się George Reeves oraz Phyllis Coates. Rzecz dzieje się w 1951 roku. Możemy się domyślać, że owa formuła może przyczynić się ludzkości lub ją zgładzić gdy wpadnie w niepowołane ręce. Mikrofilm jest schowany w medalionie Marii Moleskiej (Allene Roberts), która pociągami przemierza Stany Zjednoczone szukając sposobu jak przekazać tajny dokument samemu prezydentowi.
Tablica tytułowa
Tymczasem Crane, aby namierzyć Polkę z bezcenną przesyłką musi kontaktować się z lokalnymi bandytami. Czyni to za pomocą liścików przekazywanych małpce ulicznego muzykanta co jak się ma później okazać będzie jego największym błędem. Małpka, ma w zwyczaju rozdawać przechodniom wróżby za co inkasuje drobne opłaty i nie inaczej się stało gdy w jej pobliżu zjawił się Clark Kent i Lois. Problem w tym, że Lois omyłkowo otrzymała wiadomość przeznaczoną dla Crane'a przez co Superman mógł z marszu włączyć się w sprawę, uratować Marię Moleską, a co za tym idzie mikrofilm i cały świat mógł odetchnąć z ulgą.
Kadr z serialu: Maria Moleska po uratowaniu przez Supermana.
Historię Marii i jej tajnej formuły zdradzają nam pierwsze minuty odcinka, które rozgrywają się w Polsce. Choć podczas seansu nie pada ani słowo "Polska", ani "Rosja" czy "komunizm", to wątpliwości rozwiewają kadry otwierające w postaci mapy Polski określonej jako Europa Centralna oraz nagłówków polskiej gazety.
Kadr z serialu.
Widoczna na ekranie gazeta to Gazeta Polarna, prawdziwe, samodzielne czasopismo polonijne wydawane od 1909 roku z oryginalnym logo. Jego nagłówki zostały zaprezentowane w dwóch językach za pomocą techniki przenikania dzięki czemu prezentują się bardzo wiarygodnie. Ale tylko dla Amerykanów czy ogólnie anglosasów. Polskie tłumaczenia zostały napisane z błędami (może tłumaczyła je małpka Pepe?) i to nie małymi przez co efekt jest dla nas, Polaków conajmniej komediowy.
Kadry z serialu: nagłówki Gazety Polarnej z błędami.
Kiedy widz już wie, że Polski naukowiec wraz ze swoją córką zostali okrzyknięci wrogami narodu i są poszukiwani przez bliżej nieokreślone służby mundurowe, akcja przenosi nas do jaskini czyli miejsca ukrycia polskiego naukowca. Jan Moleski (Fred Essler) doskonale wie jaki czeka go los kiedy dorwą go mundurowi więc przekazuje swej córce medalion po jej matce z ukrytym wewnątrz mikrofilmem wagi światowej. Mimo iż z oddali dobiegają już głosy ich katów, nakazuje jej uciekać w pojedynkę. Ma wyjechać do Stanów Zjednoczonych, przekazać medalion prezydentowi (w domyśle Harry'emu Trumanowi). Jest świadomy tego, że gdy formuła wpadnie w ręce komunistów losy świata będa przesądzone, a jedynym słusznym posunięciem jest przekazanie jej Amerykanom, ponieważ są oni najpoważniejszym wrogiem Rosji.
Kadr z serialu: Polski naukowiec Jan Moleska i jego córka Maria.
Córka Jana ucieka w ostatnim momenciena, chwilę przed schwytaniem jej ojca. Polski naukowiec jest torturowany na miejscu: jest biczowany podczas gdy do głowy ma przystawiony pistolet.
Scena z serialu: Jan Moleska podczas biczowania.
Bez wątpienia byli to komustyczni oprawcy lecz nie do końca wiadomo czy była to polska milicja czy może Rosjanie. Jeszcze większe zamieszanie wprowadza fakt, że mówią łamaną polszczyzną, którą ciężko jest zrozumieć i noszą mundury na wzór mundurów niemieckich. Najbardziej prawdopodobnym jest, że są jednak Polakami ponieważ nawołują psy gończe używając polskiego słowa "psy". Rosjanie użyliby raczej słowa "sabaka". Ponadto z okrzyków podczas biczowania można usłyszeć zwrot "ja cie zabije". Nie jest to jednak do końca jasne i wynika z niedbałości (lub brak możliwości i funduszy) kostiumografa.
Kadry z serialu: Jan Moleska w jaskini i polujący na niego służbista.
Polskie lokacje (jaskinia oraz skute lodem pustkowie) i brak pokazania jakichkolwiek budynków czy cywilizacji tylko utwierdzało amerykańskiego widza, że Polska to zacofany kraj skąd warto jest uciekać nie tylko wtedy gdy ma się do przekazania fanty prezydentowi Stanów. Tutaj polski wątek się kończy, a stary Jan Moleska niestety pada ofiarą systemu. Warto jednak zwrócić uwagę na poziom bohaterstwa Polaków oraz determinację Marii w tym aby wypełnić rozkazy swego ojca i zbawić świat. Miała siłę aby zostawić gona pewną śmierć by działać w wyższej sprawie. Nie przestraszyła się ani milicji, ani podróży przez kontynenty w nieznane. Jednym słowem twarda babka.
Kadr z serialu: Maria Moleska przed ucieczką z Polski.
Przed występem w serialu George Reeves założył już wcześniej uniform Supermana przy okazji kręcenia Superman and the Mole-Man z 1951 jednak nie mógł się pochwalić, ze był tym pierwszym. Pierwszym ekranowym Supermanem był Kirk Alyn – Zagrał w Supermanie z 1948 roku oraz filmie Atom-Man vs Superman (1950), które były wyświetlane jako seriale kinowe. Potem nastąpiła era Reevesa. Serial o Człowieku ze Stali był na tyle popularny, że George Reeves pojawiał się w stroju Supermana przy wielu innych okazjach np. w filmie krótkometrażowym Stamp Day for Superman (1954), Super Circus (1955) czy I love Lucy (1957). Odtwórca serialowego Supermana urodził się jako George Keefer Brewer jednak występował pod pseudonimem nadanym przez Warner Bros: Reeves. Nazwiska nie należy mylić z nazwiskiem późniejszego i najsłynniejszego odtwórcy Supermana Christophera Reeve'a. Panowie nie byli spokrewnieni, ale łączyły ich tragiczne losy - George został odnaleziony martwy w 1959 roku i nigdy nie ustalono czy było to samobójstwo czy morderstwo, a Christopher skręcił kark na planie filmowym i przez kolejne 9 lat konał przykuty do respiratora.
Deserek:
Zarówno pierwszy odtwórca Supermana Kirk Alyn jak i odtwórczyni roli Loris Lane (Noel Neil) pojawili się cameo w Supermanie z 1978 roku.
Noel pojawiła się również w serialu z 1952 roku, a także w kinowej wersji z 2006 roku przez co można powiedzieć, że jest najbardziej związana z filmową franczyzą Supermana w historii.
Wersja Supermana z 2006 roku została zadedykowana jego poprzedniemu odtwórcy Christopherowi Reeve'owi zmarłemu w 2004 roku.
Comments